تحلیل افتراق فضایی در محله‌‌های شهر یزد با استفاده از تحلیل شبکه و چیدمان فضا

یکی از مباحث مهم در حیطة تخصصی مسائل شهری، سازمان فضایی شهر و افتراق‌ها و جدایی‌‌گزینی‌‌های فضایی در آن است. به‌طورکلی، ساختار فضایی شهر تا حد زیادی تعیین‌کنندة عملکرد آن است و تأثیر زیادی بر دسترسی، پایداری زیست‌محیطی، اقتصاد، رفاه، عدالت اجتماعی، سرمایة اجتماعی و نوآوری فرهنگی دارد.یکی از عوامل تأثیرگذار بر چگونگی شکل‌گیری این ساختار، نحوة توزیع و سطح سرویس خدمات شهری و رابطة متقابل آن با شبکة راه‌های شهری است؛ به‌‌طوری‌‌که توزیع نامتناسب هزینه‌ها و ایجاد زیرساخت‌های شهری به ارائة خدمات و تسهیلات شهری، به سطوح افتراق‌های فضایی به‌ویژه پراکنده‌‌رویی در شهر دامن می‌زند. در شهر یزد، با گسترش افقی 15 برابری در سال‌های 1345- 1385 و رشد جمعیت 6/4 برابری در همین دوره، شاهد ازهم‌گسیختگی زیادی در سازمان فضایی شهری بوده‌ایم. در این راستا هدف از این پژوهش، تبیین افتراق‌های فضایی در شهر یزد، مبتنی‌‌بر پراکنش خدمات عمومی و ساختار فضایی شبکة راه‌های شهری با استفاده از تحلیل شبکه و چیدمان فضاست. مقایسۀ این دو تحلیل، نشانگر ساختار فضایی منسجم در مناطق مرکزی، همراه با سطح خدمات‌رسانی مناسب شهری است. همچنین تحلیل خوشه‌بندی امتیازهای فضایی با استفاده از آمارة گتیس- آرد جی، نشان‌دهندة تمرکز مناطق با امتیاز بالا در فضاهای میانی در امتداد شمال به جنوب شهر است و با فاصله‌‌گرفتن از آن‌ها، تمرکز فضاها با امتیاز پایین شکل می‌گیرد.